Την Κυριακή 14 Απριλίου ένωσαν τις δυνάμεις τους και καθάρισαν την παραλία του χωριού
Άλλη μία περιβαλλοντολογική δράση του Προοδευτικού Συλλόγου Ξυλοσύρτη Ικαρίας “Ο Αθέρας” ολοκληρώθηκε με επιτυχία χάρη στη συμβολή μελών και φίλων του, μικρών και μεγάλων.
Την περασμένη Κυριακή 14 Απριλίου αρκετοί ήταν αυτοί που συμμετείχαν στον ετήσιο καθαρισμό της μεγάλης παραλίας του Ξυλοσύρτη. Ενώνοντας τις δυνάμεις τους, συγκέντρωσαν και απομάκρυναν μεγάλη ποσότητα από κάθε είδους πλαστικά τα οποία ξεβράζει η θάλασσα, και έκαψαν σε μικρές ελεγχόμενες εστίες μεγάλο όγκο ξύλων και κλαδιών.
Η ετήσια αυτή δράση του Συλλόγου για πρώτη φορά φέτος είχε δηλωθεί και αναρτηθεί στον ιστότοπο της πανελλαδικής εθελοντικής εκστρατείας “Let’s do It Greece”, συμμετέχοντας έτσι στη μεγαλύτερη ταυτόχρονη εθελοντική δράση της χώρας, με κεντρικό σύνθημα “Γίνε η αλλαγή που περιμένεις!”
https://www.letsdoitgreece.org/activities/5233
Ο Σύλλογος ευχαριστεί θερμά την ταβέρνα Αρόδου και το Mini Market “Αθηνά” για τα δροσερά αναψυκτικά και τα σνακ που πρόσφεραν στους εθελοντές!
Ο Προοδευτικός Σύλλογος Ξυλοσύρτη Ικαρίας “Ο Αθέρας” ιδρύθηκε και λειτουργεί πάνω από πενήντα χρόνια και οι πολλές και ποικίλες δράσεις του αποσκοπούν πάντα τόσο στη βελτίωση της καθημερινότητας των κατοίκων του χωριού, φτιάχνοντας και συντηρώντας τις απαραίτητες υποδομές, όσο και στην ψυχαγωγία και πνευματική τους άνοδο μέσω διάφορων πολιτιστικών εκδηλώσεων. Όπως επίσης και στη διατήρηση και προβολή της τοπικής κουλτούρας.
Λίγα λόγια για τον Ξυλοσύρτη
Ο Ξυλοσύρτης είναι ένας παραθαλάσσιος οικισμός στη νότια πλευρά της Ικαρίας. Ένα από τα μεγαλύτερα και πιο πυκνοκατοικημένα χωριά του Δήμου Ικαρίας, με αρκετό πράσινο και καταπληκτική παραλία με βότσαλα. Βρίσκεται δυτικά του Αγίου Κήρυκο σε απόσταση 5 χιλιομέτρων.
Στην ανατολική πλευρά του χωριού, ανάμεσα από τα βράχια της παραλίας, αναβλύζει το Αθάνατο Νερό, κατάλληλο για την ίαση της νεφρολιθίασης.
Λίγα μέτρα παραπέρα, ατενίζοντας χρόνια τώρα το πέλαγος, στέκεται η “Γριά του Κακοπέρατου”. Κακοπέρατος ονομάζεται η συγκεκριμένη περιοχή ακριβώς λόγω του δύσβατου περάσματός της.
Σύμφωνα με την παράδοση, η “Γριά του Κακοπέρατου” ήταν μία μάνα που κατέβαινε κάθε μέρα στην παραλία ανυπομονώντας να επιστρέψει στο νησί ο ξενιτεμένος γιος της. Κάποτε όμως πληροφορήθηκε ότι το καράβι με το οποίο ταξίδευε ο γιος της ναυάγησε και ότι ο ίδιος πνίγηκε… Ο πόνος της ήταν αβάσταχτος. Έτσι, ο Θεός τη λυπήθηκε και την… πέτρωσε.
Άλλη εκδοχή θέλει τη “Γριά του Κακοπέρατου” να είναι η ηλικιωμένη γυναίκα που ειρωνεύτηκε τον… γδάρτη Μάρτη και εκείνος για να την εκδικηθεί την πάγωσε, δανειζόμενος μέρα από τον έκτοτε κουτσοφλέβαρο.
Στη δεκαετία του ’50 ο γλύπτης Νίκος Ίκαρης, θέλοντας ίσως να δώσει μια πιο αισιόδοξη τροπή στην παράδοση, λάξευσε και στη συνέχεια χρωμάτισε τον συγκεκριμένο βράχο δίνοντάς του τη μορφή μιας νέας κοπέλας, την οποία ονόμασε “Νεράιδα του Γιαλού”. Είναι η… πετρωμένη γριά μάνα που ξανάνιωσε όταν ύστερα από χρόνια επέστρεψε στο νησί ο ξενιτεμένος γιος της.
Στο κέντρο του Ξυλοσύρτη δεσπόζει ο ιερός ναός των Παμμεγίστων Ταχιαρχών που εορτάζει στις 8 Νοεμβρίου, οπότε και διοργανώνεται ημερήσιο πανηγύρι.
Δυτικά και εντός του οικισμό βρίσκεται ο ιερός ναός των Τριών Ιεραρχών, ο οποίος εορτάζει στις 30 Ιανουαρίου, που επίσης διοργανώνεται ημερήσιο πανηγύρι.
Στη δυτική πλευρά του Ξυλοσύρτη βρίσκεται ο ιερός ναός της Αγίας Παρασκευής και το νεκροταφείο του χωριού. Η Αγία Παρασκευή εορτάζει στις 26 Ιουλίου, οπότε και διοργανώνεται μεγάλο παραδοσιακό πανηγύρι.
Σήμερα στον Ξυλοσύρτη και καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου λειτουργούν ένα mini market, ένα καφέ – παράρτημα άρτου, ένα σουβλατζίδικο, ένα πρατήριο καυσίμων και δύο οικογενειακές παραδοσιακές ταβέρνες, ενώ τους θερινούς μήνες προσθέτονται άλλη μία ταβέρνα και ένα παραδοσιακό καφενείο.
Στο χωριό υπάρχουν επίσης αρκετά ενοικιαζόμενα σπίτια που μπορούν να φιλοξενήσουν επισκέπτες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Οι παλιοί οικισμοί της Κάμπας και του Κεχρίτη
Βόρεια στον Ξυλοσύρτη, κάτω από το βουνό Αθέρας και σε υψόμετρο 750-800 μέτρα βρίσκεται η Κάμπα, ένας από τους παλαιότερους οικισμούς της Ικαρίας.
Το πολύ πυκνό δάσος από πρίνους που απλωνόταν παλαιότερα από τις παρυφές του οικισμού έως και την παραλία προστάτευε τους κατοίκους από τις επιδρομές των πειρατών καθώς οι όποιες προσπάθειες των τελευταίων να ανεβούν έως εκεί ήταν αναποτελεσματικές και ενίοτε μοιραίες για τη ζωή τους λόγω των απότομων και ψηλών γκρεμών.
Ψηλά στην Κάμπα, δίπλα στο δάσος, βρίσκεται η γειτονιά των Πουλάτων. Το επώνυμο Πούλος είναι από τα πιο παλιά της Ικαρίας και ως επί το πλείστον συναντιέται στο Καρκινάγρι, στον Ξυλοσύρτη και στην Παναγιά.
Η περιοχή της Κάμπας ανέκαθεν ήταν μία από τις λιγοστές μεγάλες εκτάσεις της Ικαρίας με στρωτά χώματα όπου και καλλιεργούνταν αμπέλια και σχεδόν όλων των ειδών τα κηπευτικά. Ακόμα και σήμερα η αμπελοκαλλιέργεια καταλαμβάνει μεγάλες εκτάσεις της περιοχής, όπου και παράγονται μεγάλες ποσότητες του παραδοσιακού ικαριώτικου κρασιού.
Ο παλιός ναΐσκος της Κάμπας, η Κοίμηση της Θεοτόκου με τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, συντηρείται και λειτουργεί ως εξωκλήσι έως και σήμερα, ενώ τα τελευταία χρόνια ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο, οπότε και εορτάζει, στον προαύλιο χώρο του πραγματοποιείται παραδοσιακό ικαριώτικο πανηγύρι.
Οι κάτοικοι της Κάμπας από τα μισά του 19ου αιώνα άρχισαν σταδιακά να εγκαταλείπουν τον οικισμό και να κατεβαίνουν προς την παραλία, όπου και δημιούργησαν τον σημερινό Ξυλοσύρτη, το πρώτο χωριό της Ικαρίας που οικίστηκε σε παραλία μετά την ανεξαρτησία της Ελλάδας, χωρίς πλέον τον φόβο των πειρατών.
Ενδιάμεσος σταθμός για αρκετούς από τους κατοίκους της Κάμπας ήταν ο οικισμός Κεχρίτης, όπου καλλιεργούνταν και παράγονταν μεγάλες ποσότητες κηπευτικών λόγω των πηγών νερού που υπάρχουν στην κοντινή περιοχή Μηλινές.
Στον Κεχρίτη συναντάμε και τον παλιό διατηρημένο ναΐσκο του Άη Γιάννη του Προδρόμου, που εορτάζει στις 29 Αυγούστου.
Η Μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου
Ανατολικά και πολύ κοντά στον Ξυλοσύρτη βρίσκεται η Μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Ιδρυτές της Μονής ήταν δύο «Κολλυβάδες» από το Άγιο Όρος: ο ιερομόναχος Νήφων, ο οποίος καταγόταν από τα Πατρικά της Χίου, και ο Άγιος Μακάριος Νοταράς, επίσκοπος Κορίνθου. Αφού έφυγαν από το «Περιβόλι της Παναγιάς» πήγαν αρχικά στη Σάμο και κατόπιν στους Λειψούς, από όπου εξαιτίας των πειρατικών επιδρομών κατέφυγαν στην Ικαρία. Εκεί το έτος 1775 ανήγειραν τη Μονή προς τιμή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Ο Άγιος Μακάριος Νοταράς διέμεινε για μακρύ χρονικό διάστημα στη Μονή όπου και ασκήτευσε σε κελί του οποίου σώζονται τα ερείπια ανατολικότερα.
Γρήγορα η Μονή αναδείχθηκε υποδειγματικό κοινόβιο με 25 μοναχούς (το 1890 είχε 14, το 1903 είχε 20 και το 1915 είχε 25 μοναχούς). Δυστυχώς οι επιδρομές των πειρατών και η αφορία της Ικαρίας ανάγκασαν την αδελφότητα να εγκαταλείψει τη Μονή και να μεταφερθεί στη Σκιάθο, όπου και ανέγειρε νέα Μονή. Αργότερα τρία πνευματικά παιδιά που συνέστησε ο Νήφων, οι Αγάθωνας, Σισωής και Απόλλωνας, έχοντας μαζί τους μια συστατική επιστολή ήρθαν στο νησί και εργάστηκαν με ζήλο για την ανακαίνιση της Μονής. Το 1955 η Μονή μετατράπηκε σε γυναικεία και εγκαταστάθηκαν σε αυτήν μοναχές.
Η Μονή είναι τετράγωνη με 20 κελιά, τραπεζαρία, 2 ξενώνες και τους αναγκαίους βοηθητικούς χώρους. Δυστυχώς η μεγάλη πολύνεκρη πυρκαγιά τον Ιούλιο του 1993 κατέστρεψε τα περισσότερα από αυτά.
Ο ναός της Μονής είναι αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, έχει ξυλόγλυπτο τέμπλο και παραστάσεις σκηνών από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Οι φορητές εικόνες είναι έργα του 18ου και Ι9ου αιώνα. Η βιβλιοθήκη της Μονής υπήρξε σημαντική, σήμερα όμως φυλάσσονται ελάχιστα βιβλία, καθώς το 1950, όταν η Μονή ερήμωσε εκ νέου, με σχετικό πρωτόκολλο 169 σπουδαία βιβλία παραδόθηκαν στο Γυμνάσιο Αγίου Κηρύκου προς φύλαξη.
Η Ιερά Μονή του Ευαγγελισμού εορτάζει στις 25 Μαρτίου.
Επιμέλεια φωτογραφιών και κειμένου, Γεωργία Νιαπά, δημοσιογράφος.
